Vreugdevuur der nerdigheden

Geef een reactie

Na een hack verdwenen alle posts van onze site. Ik haal er af en toe eentje weer op, van het Internet Archive. 

Op 30 december 2015 fietste ik met mijn vrouw langs de opbouw van het vreugdevuur op het strand bij Duindorp. We waren niet de enige en dat is logisch. Wat een onvoorstelbaar bouwwerk. Jongens met korte haren en zwarte truien werken zich de longen uit het lijf om de alle pallets naar boven te krijgen. Waar in de voorgaande jaren vaak een trap van pallets werd gebouwd om de boel naar boven te krijgen, werd er nu gewerkt met liften waar telkens een paar jongens mee naar boven reisden om de paleis aan te geven aan de jongens bovenop. Uit een keet verder klinkt harde “hakmuziek” en er branden een paar vuurtjes om de stapel heen. Een stuk of honderd mensen (zoals wij) staan naar dit spektakel te kijken. Er is sprake van een stevige sponsoring (lokale bedrijven vaak).

In Scheveningen wordt er ook een gebouwd en in lokale sociale media wordt de strijd wie het hoogste komt breed uitgemeten. Uiteindelijk wint Duindorp. Uiteindelijke hoogte: 33,80 meter. Scheveningen komt niet verder dan 33,25 m (een verschil van een laag van vier pallets). Om precies 0.00 uur op 01-01-2016 worden beide vuren aangestoken.

Na korte tijd staat de stapel in vuur en vlam en is het nog lang feest rondom de toren. Ik lag om een uur of een in bed (na een drukke verjaardag) maar kon niet direct de slaap vatten. En wat ik dan vaak doe is rekenen. Ik had, toen ik bij de stapel stond, al gezegd in een tweet dat ik een som zag bij het aanschouwen van de stapel.

Door mijn geweldige collega Tom Kooij werd ik binnen een paar minuten op mijn wenken bediend:

Alles in ordegroottes dus er was voor mij nog wel iets te rekenen over. Met de iPad in de hand ging ik aan de slag. Nu, rustig zittend achter de computer, doe ik dit nog eens wat preciezer. Wellicht ook aardig voor de mensen die in de eerste nacht van het nieuwe jaar iets anders aan het doen waren.

Eerst ben ik op zoek gegaan naar de afmetingen en de massa van een pallet. Dat was snel gevonden.1,20 bij 0,80 m groot en 0,144 m hoog. Gemiddeld massa: 25 kg. Dat was een mooi begin.

De stapel is niet rechthoekig maar loopt wat taps toe. Ik schatte in de nacht in dat het gemiddeld aantal pallets aan een zijde vijftien was. Ik doe dat nu iets nauwkeuriger. Ik neem de laag die hiernaast aangegeven staat met de rode pijl als gemiddelde laag. Nadat ik weg was zijn er nog een boel lagen pallets opgelegd dus ik denk dat dat wel klopt.

Van deze laag tel ik het aantal pallets naast elkaar. Zie het plaatjes hieronder.

Het is nog niet gemakkelijk te zien maar het zijn er volgens mij dertien. Dat betekent dat er op een laag gemiddeld 169 liggen. Het totaal aantal berekenen is daarna niet meer zo moeilijk. De totale hoogte is bekend: 33,80 m. Dus om het aantal lagen pallets uit te rekenen hoef ik slechts de totale hoogte, officieel vastgesteld op 33,80 m te delen door de hoogte van één pallet (0,144 m): 33,80/0,144 = 235. Er zijn dus ongeveer 235×169=39715 pallets opgestapeld. Voor het gemak ga ik verder met 40.000 pallets. Meteen de eerste conclusie: dit is best een dure aangelegenheid: de goedkoopste, C keus, 3e keus, pallets kosten vanaf 90 stuks: €4,00 per stuk. Dus deze stapel kost zo’n €150.000.

Hoeveel energie leveren al deze pallets bij elkaar, als je ze verbrandt? Om dit te kunnen uitrekenen, hebben we de verbrandingswarmte van hout nodig. Die kun je op internet vinden maar verschilt nogal, tussen de 10 en de 20 MJ/kg. Ik gebruik hier de laagste waarde (lager dan in mijn tweets) omdat daar rekening gehouden wordt met een het feit dat er geen volledige verbranding plaatsvindt, dus dat het rendement laag is. Dus 10 MJ/kg.

De totale houtmassa (een kleine deel van de massa wordt natuurlijk gevormd door de ijzeren spijkers maar dat verwaarloos ik) is 40.000 x 25 = 1.000.000 kg (1000 ton). Deze leveren dan 1.000.000 x 10 = 10.000.000 (tien miljoen) MJ. Dat is dus 1·10¹³ J. Dat lijkt veel maar is dat ook zo? Mijn leerlingen leer ik ook dat je pas kunt zeggen of iets veel, groot, klein of snel o.i.d. is, als je het vergelijkt met een bekende waarde.  De waarde waarmee ik het ga vergelijken is de de hoeveelheid energie die een normaal gezin verbruikt in een jaar.

Op deze site staat dat een gezin met twee kinderen gemiddeld per jaar 4600 kWh elektrische energie gebruikt en 1720 m³ gas verstookt. De (netto) verbrandingswarmte van Gronings aardgas is 32 MJ/m³. Dus dat betekent dat er 1720 x 32 = 55.040 MJ per gezin aan aardgas wordt gebruikt. 1 kWh komt overeen met 3,6 MJ, dus het elektriciteitsverbruik per gezin per jaar is 4600 x 3,6 = 16.650 MJ. Bij elkaar is dit dus 71.600 MJ = 7,16·10¹⁰ J per gezin per jaar.

Kijk. Dit betekent dat er dus  1·10¹³/7,16·10¹⁰ = 140 gezinnen een jaar lang hun huishouden kunnen runnen van de energie die vrijkomt bij de verbranding van deze houtstapel. Dat is best veel (wel minder dan de 750 die ik in de nieuwjaarsnacht uitrekende maar toch).

Het is ook nog interessant om eens te kijken naar het vermogen: de hoeveelheid energie die per tijdseenheid vrijkomt. Om hier iets over te kunnen zeggen, moet ik weten hoe lang deze stapel brandt. Ik keek de volgende ochtend om een uur of tien. Het vuur was (min of meer) uit en er werd al opgeruimd. Ik heb even gezocht en vond een tweet met een foto waarop te zien is dat hij al redelijk aan zijn eind kwam. Ik ga uit van een brandduur van ongeveer vier uur. Het vermogen is dan makkelijk uit te rekenen: 1·10¹³/(4 x 3600) = 7·10⁸ W, dus zo’n 700 MW. Dit is een verbijsterend vermogen! In de ordegrootte van een energiecentrale. Kijk maar eens naar deze lijst.

Korte samenvatting:

  • Ongeveer 40.000 pallets worden er gebruikt.
  • De totale balletmassa: 1.000.000 kg
  • Kosten pallets: €150.000
  • Hoeveelheid energie die vrijkomt: 140 x de energie die een gezin verstookt in een jaar
  • Vermogen: 700 MW.

Indrukwekkende getallen, zeker ook als je bedenkt dat het vreugdevuur in Scheveningen ongeveer even groot is. Bij mijn eerste tweets werden hier ook wat vraagtekens bij gezet. En dat begrijp ik. Het is veel energie, er komt viezigheid bij vrij en het kost een berg geld. Aan de andere kant levert het plezier op voor jongelui die wellicht anders ergens anders vreugdevuren zouden stoken. En wat kost een open haard per jaar aan hout? Er zijn ook berichten dat deze niet al te goed voor het milieu en de gezondheid zouden zijn. Zeg het maar (in de comments).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *